Dragutin Lazarevski (1900-1964)


      Ni se ~ini, nema da bideme daleku od vistinata ako napomeneme deka duri i najbliskata okolina vo koja `iveel i rabotel Dragutin Lazarevski ne e zapoznaena oti vo liceto na ovoj nekoga{en yidar od selo Borovec se krie u{te eden od mnogute na{i skromni i nepoznati literaturni trudbenici. Ne e poznato dali toj voop{to pe~atel ne{to, no od negovata ostavnina se gleda deka negoviot interes za literaturata e nesomnen i deka se obiduval vo ramkite na svoite ograni~eni mo`nosti da pi{uva pesni, raskazi, romani i zadol`itelno drami, bidej}i, kako {to ve}e napomenavme, pi{uvaweto drami me|u dvete svetski vojni e vistinska nacionalna opsesija. Paralelno so ova, Lazarevski pribiral narodna poezija, a se obiduval i da preveduva od italijanski avtori. No, iako negovoto interesirawe za literaturata e prili~no {iroko, ni se ~ini deka relativno najdobri rezultati Lazarevski postignal na planot na raskazot. Po tema toa se literaturni tvorbi {to se inspirirani od selskiot `ivot i se pi{uvani naj~esto pod vlijanie na srpskiot romanti~arski raskaz. Vo pra{awe se ili idealizacija na patrijarhalniot na~in na `iveewe ("Oblo`uvawe") ili pak najrazli~ni anegdoti i romanti~arski intonirano odu{evuvawe od prirodata i nejzinite ubavini. ("Strasen lovec", "Ov~arot Pejo", "No}na sredba" i drugi).

      Sli~na problematika tretira i negovata drama "Vremiwata se menuvaat". Od za~uvaniot koncept se gleda deka e vo pra{awe grabnuvawe na sakanata devojka koja pod pritisok na al~nite za pari roditeli treba da se oma`i za nekoj bogat vdovec. Vo ovaa transakcija u~estvuva i selskiot kmet koj e potplaten za toa. No, iako na kraj mora da se vme{a i sudot vo baraweto na pravdata, ovaa tipi~na bitova drama zavr{uva tragi~no. Svadbenata povorka vo zaseda ja so~ekuva izigraniot vdovec i ja ubiva nesre}nata devojka. Interesno e da se napomene deka dijalogot za ovoj dramski tekst e na stru{ki dijalekt, dodeka zabele{kite se na srpski jazik, {to pome|u drugoto e dokaz deka taa e pi{uvana pred vojnata.

      Dragutin Lazarevski e roden vo 1900 godina, a umira kako neizle~iv tuberkulozno bolen vo 1964 godina, otkoga, po dolgo stranstvuvawe daleku od rodniot kraj, toj sosem }e se povle~e vo rodnoto selo. Neposredno pred smrtta toj }e zapo~ne da pi{uva roman, no i ovoj rakopis, kako i mnogu drugi, ostanuva nezavr{en.